Εφηβεία, Χάσμα γενεών

Εφηβεία, Χάσμα γενεών

Αφόρμηση :  προβάλλεται στην τάξη το βίντεο «Η εφηβεία σε 2 λεπτά» 

οι γελοιογραφίες του ΑΡΚΑ  

:

Εικόνες :

 Οι μαθητές εκφράζουν τις σκέψεις τους για όσα βλέπουν και τα συνδέουν με προσωπικές τους εμπειρίες.

Συζητάνε μεταξύ τους για το θέμα που εισηγούνται τα παραπάνω μέσα. Σχολιάζουν τις γελοιογραφίες και φωτογραφίες και γράφουν έναν τίτλο για κάθε μία από αυτές. Ο εκπαιδευτικός φροντίζει να διεξάγεται ο διάλογος και η ανταλλαγή θέσεων με γόνιμο τρόπο ώστε να οδηγηθούν οι μαθητές σε συμπεράσματα σε σχέση με τα χαρακτηριστικά της εφηβείας και την αντιπαράθεσή της με τις γενιές των μεγαλύτερων.

8. Φύλλο/α εργασίας

Α.Φύλλο εργασίας κοινό για όλες τις ομάδες.

1. Από τη συζήτηση που προηγήθηκε καταγράφουμε κάποια συμπεράσματα και συμπληρώνουμε τον παρακάτω πίνακα , ώστε να συγκεντρώσουμε τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της εφηβικής ηλικίας.

Χαρακτηριστικά – ιδιαιτερότητες εφηβείας :

Βιιολογικά	Πνευματικά	Ψυχολογικά	Κοινωνικά	Πολιτικά	Αισθητικά

2.     Εφηβεία είναι … θα περάσει !

Τι συμβαίνει στο παιδί σας και συμπεριφέρεται σαν ξένος; Μην ανησυχείτε, θα απαντήσει η επιστήμη. Πρόκειται για μια εκτεταμένη διαλογή νευρώνων και συνάψεων που φέρνει στον εγκέφαλο των εφήβων απίστευτη αναστάτωση. Αχαλίνωτη παρόρμηση, διόγκωση συναισθημάτων, ανόητα ρίσκα είναι ορισμένες μόνο από τις εκφάνσεις αυτής της εγκεφαλικής αναδιοργάνωσης - με συχνά απροσδόκητες συνέπειες...

                                                                                         Σουφλέρη Ιωάννα , από το Βήμα science 23-9-2007                

            

α. Από το  παραπάνω κείμενο  και από τον διάλογο των συνομηλίκων εντοπίζουν οι μαθητές και καταγράφουν στοιχεία του προφορικού λόγου και ενός γραπτού κειμένου με το ίδιο θέμα.

β.  Από τη μεταξύ τους συζήτηση, εντοπίζουν και καταγράφουν επίσης στοιχεία  που συναντάμε στη γλώσσα που χρησιμοποιούν οι έφηβοι και προσπαθούν να εξηγήσουν γιατί διαφοροποιούνται οι νέοι και στη γλωσσική έκφραση.

    3. Οι μαθητές ανά δύο σκέφτονται μία παρομοίωση που να εικονοποιεί την  εφηβεία ή το χάσμα γενεών και

           την αναπτύσσουν με τη μέθοδο της αναλογίας.

Β. 1^η ομάδα – φύλλο εργασίας

 1.α.Διαβάστε το παρακάτω κείμενο και  σκεφτείτε άλλες φράσεις που μεταφορικά αποδίδουν τον όρο «χάσμα γενεών» και στη συνέχεια διατυπώστε με αναφορική χρήση της γλώσσας  τον ίδιο ορισμό.

β. Γιατί το χάσμα γενεών αποτελεί διαχρονικό φαινόμενο ;

 Μανόλης Ανδρόνικος

Το χάσμα των γενεών

Είναι κοινός τόπος στους ανθρώπους της ώριμης ηλικίας να επικρίνουν τη συμπεριφορά των νεοτέρων και να επιχειρούν συγκρίσεις με τη δική τους νεότητα, όταν όλα, κατά τη γνώμη τους, ήταν καλύτερα και η ζωή και τα ήθη και ο πολιτισμός, ακόμα και η φύση. Ο πρώτος που αναφέρει αυτή τη στάση ενός ηλικιωμένου, σοφού ανθρώπου είναι ο Όμηρος. Ο Νέστορας, που είχε δει δύο γενιές ανθρώπων να περνούν και βασίλευε πια στην τρίτη, όταν αισθάνεται την ανάγκη να πάρει το λόγο και να μιλήσει στους εξαγριωμένους από θυμό πολεμάρχους, τον Αγαμέμνονα και τον Αχιλλέα, αρχίζει την παρέμβασή του με μιαν αναδρομή. Εγώ, λέει, είμαι μεγαλύτερος κι από τους δυο σας πρέπει να με ακούσετε γιατί έχω μιλήσει με άνδρες πολύ καλύτερούς σας, τέτοιους που δε θα ξαναδώ. Και αναφέρεται σε παλαιότερους ήρωες, τον Πειρίθουν, τον Καινέα και τον Θησέα. Αυτοί, λέει, ήταν παλικάρια που όμοιά τους δεν έχουν ξαναγίνει. Από τότε ως σήμερα κάθε γενιά επαναλαμβάνει μονότονα το ίδιο τροπάριο και φαίνεται πως το πιστεύει. […]

Η ίδια η βιολογική διαφορά των δύο οργανισμών, του παλιού και του νέου, τους οδηγεί σε διαφορετική θεώρηση του κόσμου και σε ανταγωνιστική στάση μέσα στη ζωή. Ο νέος κινείται προς τα εμπρός, ο ηλικιωμένος, όταν δε γυρίζει πίσω, προσπαθεί να συγκρατήσει το παρόν, αυτό που του εξασφαλίζει την ύπαρξή του, να συντηρήσει όσα κατόρθωσε να αποχτήσει. Η συντηρητική στάση είναι αυτονόητη για τον άνθρωπο μιας κάποιας ηλικίας, αφού αποτελεί συνάρτηση της συντήρησης της ίδιας του της ύπαρξης, που με τα χρόνια έχει εξαντλήσει πολλές από τις πιο ζωτικές δυνάμεις της και οδεύει προς την αναπόφευκτη φθορά. Είναι απόλυτα κατανοητή η στροφή των ώριμων προς το παρελθόν, προς την περίοδο εκείνη της ζωή τους «που είχαν και δύναμη και λόγο και ομορφιά». Η νοσταλγία των χρόνων εκείνων δεν αποτελεί συναισθηματική κατάσταση φευγαλέα και ρομαντική˙ αποτελεί ανάγκη βιολογική, για να δικαιώσει ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή, που τώρα μόλις διαπιστώνει ο ώριμος πως είναι τρομακτικά σύντομη και αφάνταστα ωραία.

Και ενώ ο ώριμος άνθρωπος κινείται προς τα περασμένα, ωραιοποιώντας καθετί που συνδέεται με τη δική του ωραία περίοδο της νιότης, ο νέος ατενίζει μπροστά, το μέλλον, και πιστεύει πως μπορεί και πρέπει να το κάνει καλύτερο από το παρόν. Ο νέος, με ακέραιες όλες τις δυνάμεις του, πιστεύει πως έχει τη δύναμη και την υποχρέωση να κατακτήσει τον κόσμο που ανοίγεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια του. Και προπάντων νιώθει πως μπορεί και πρέπει να ζήσει αυτό που λέγεται ζωή, πρώτα και κύρια να ερωτευθεί…

Και ενώ ο άνθρωπος φτάνει σε μια βιολογική πληρότητα αμέσως ύστερα από την εφηβεία του και τη διατηρεί ως τα χρόνια της ακμής του, η ανθρώπινη κοινωνία έχει οργανωθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε η εξουσία, κάθε μορφής εξουσία, οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πνευματική, να βρίσκεται στα χέρια των ανθρώπων που έχουν ξεπεράσει αυτό το στάδιο. Οι αποφάσεις ανήκουν σ’ αυτούς που έχουν την ωριμότητα και την πείρα, όπως λέμε. Ξεχνούμε όμως πως οι αποφάσεις αυτές αφορούν ουσιαστικά τους άλλους, αυτούς που θα υποχρεωθούν να τις εκτελέσουν και να ζήσουν σύμφωνα μ’ αυτές.

Εμείς οι ώριμοι είμαστε τόσο σίγουροι για τη σοφία μας και την ορθότητα της κρίσης μας, ώστε θεωρούμε αστεία τη σκέψη πως θα μπορούσαν να αποφάσιζαν για μας οι νέοι των τριάντα χρόνων. Άλλοτε συνειδητά και άλλοτε χωρίς ίσως να το συνειδητοποιούμε, οι ώριμοι ενεργούμε εξουσιαστικά προς τους νεώτερους, αρχίζοντας από την οικογένεια και καταλήγοντας στην πολιτεία. Και είναι ολότελα φυσική η αντιεξουσιαστική αντίδραση των νέων που εκδηλώνεται και σε προσωπικό επίπεδο απέναντι στο άμεσο περιβάλλον τους και σε ιδεολογικό και πολιτικό απέναντι σε όλες τις μορφές του κατεστημένου των ωρίμων. Όσο αιφνιδιάζονται οι γονείς με την αντίδραση των παιδιών τους, άλλο τόσο αιφνιδιάζονται και οι οργανισμοί, κομματικοί λ.χ., που βρίσκονται κάθε τόσο αντιμέτωποι με τις νεολαίες που ανήκουν σ’ αυτούς. […]

Μανόλης Ανδρόνικος

Το χάσμα των γενεών

Το Βήμα,  31/03/1985

2. Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα :

Χάσμα γενεών

Θέματα σύγκρουσης	Αίτια

3. (α) οξύθυμος, ασυμβίβαστος, απόλυτος, αντιεξουσιαστής, επαναστατικός

(β) ονειροπόλος, διαλεκτικός, οραματιστής, ιδεολόγος, κοινωνικός

Να περιγράψετε σε μία παράγραφο έναν τύπο εφήβου, αξιοποιώντας επίθετα από την ομάδα (α) και έναν διαφορετικό τύπο εφήβου, επιλέγοντας επίθετα από  την ομάδα (β). Να υποθέσετε ότι οι παράγραφοι αποτελούν απόσπασμα επιστολής που ξεκινά κάπως έτσι:

Αγαπημένε μου φίλε,

Στην τάξη μας ήρθαν δυο καινούριοι συμμαθητές…

4. Φωτογραφίστε αντικείμενα, στιγμιότυπα από την καθημερινότητά σας, συνθήματα που σας εκφράζουν. Χρησιμοποιήστε επίσης εικόνες από πρόσωπα που θαυμάζετε. Συρράψτε το παραπάνω υλικό σε ένα βίντεο με τη βοήθεια του movie maker των windows ώστε να σκιαγραφήσετε το προφίλ  του σημερινού εφήβου. Επενδύστε μουσικά το βίντεο με ένα θέμα που θα επιλέξετε το οποίο θα περιέχει   μουσικά κομμάτια με άδεια χρήσης από το freemusicarchive.org .

Γ. 2^η ομάδα – φύλλο εργασίας

Το χάσμα των γενεών (συζήτηση σε ένα blog)

Είναι σίγουρο πως είναι ένα πρόβλημα αρκετά μεγάλο και δημιουργεί αρκετά κοινωνικά προβλήματα……

Το χάσμα των γενεών έρχεται ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων των νέων και των παλιών. Είναι αναμφισβήτητα σίγουρο πως μεγάλο ποσοστό των νέων αντιτίθεται στις ιδέες των παλιών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο νέος κινείται προς τα εμπρός, ενώ ο ηλικιωμένος, όταν δεν γυρίζει πίσω, προσπαθεί να συγκρατήσει το παρόν που του εξασφαλίζει την ύπαρξη του και προσπαθεί να συντηρήσει όσα κατόρθωσε να αποκτήσει. Ο ώριμος άνθρωπος προσπαθεί να μείνει σταθερός στη θέση του σε αντίθεση με τον νέο που πιστεύει πως έχει τη δύναμη και την υποχρέωση να κατακτήσει τον κόσμο και να δημιουργήσει έναν εντελώς διαφορετικό. Όλη αυτή η σύγκρουση οφείλεται και σε νέα τεχνολογικά επιτεύγματα που επιβάλλουν στη ζωή μας, με αποτέλεσμα οι γνώσεις να αναθεωρούνται, να αλλάζουν και άλλες να καταρρίπτονται. Οι νέοι διαμορφώνουν μια διαφορετική αντίληψη του κόσμου που διαφέρει από αυτή των ηλικιωμένων. Σήμερα τα ερεθίσματα που οι νέοι δέχονται οδηγούν στη γρήγορη ωρίμανση και συντελούν εύκολα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Επίσης, να προσθέσω, πως τα στοιχεία ξένων πολιτισμών δρουν αρνητικά, καθώς οι νέοι τα πλάθουν και τα χρησιμοποιούν, κάτι που έρχεται σε σύγκρουση με τις παραδοσιακές αξίες. Όμως πρέπει να κινηθούμε εύστοχα και αποτελεσματικά για να λύσουμε το πρόβλημα αυτό. Είναι σίγουρο πως και οι ευθύνες των μεγάλων συντελούν στο πρόβλημα αυτό. Πρέπει να αναπτυχθεί η Παιδεία, αλλά και οι “μεγάλοι” να σταματήσουν την υπερπροστασία απέναντι στους νέους που δεν αφήνει χώρο για νέα πράγματα. Από την πλευρά τους οι έφηβοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως σ’ αυτή τη θέση που βρίσκονται που σίγουρα είναι καλύτερη από τα προηγούμενα χρόνια οφείλεται στους παλιούς. ΑΡΑ απαιτείται ο σεβασμός. Κλείνοντας όμως οι μεγάλοι παρόλο που είναι πιο έμπειροι και πιο δίκαιοι πρέπει να δείξουν την απόλυτη κατανόηση στους νέους……. Εσείς συμφωνείτε?????    

MusicHeaven
http://goo.gl/46yDJg

1. Να αναζητήσετε εκφράσεις προφορικού λόγου στο κείμενο και να συζητήσετε για τη μορφή που παίρνει συχνά ο γραπτός λόγος σε συζητήσεις μεταξύ νέων σε ένα blog.
2. Να σκεφτείτε λέξεις ή  φράσεις μεταφορικού λόγου που μπορούν να αποδώσουν τους τρόπους προσέγγισης μεταξύ των εφήβων και της ώριμης γενεάς.

3. Λαμβάνοντας υπόψη και το ακόλουθο βίντεο : https://www.youtube.com/watch?v=Q74Q9eI_Dio συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα :

                                                                         ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕΩΝ

Θέματα σύγκρουσης	Τρόποι αντιμετώπισης

4. Με τη χρήση της εφαρμογής  https://www.pixton.com/uk/   δημιουργήστε ένα μικρό κόμικ ή γελοιογραφία στο οποίο να πρωταγωνιστούν ένα πολύ νέο παιδί που συνομιλεί με κάποιον ενήλικο (γονιό ή άλλο πρόσωπο) και διαφωνούν ή δυσκολεύονται να συνεννοηθούν επειδή χρησιμοποιούν διαφορετική ιδιόλεκτο. Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εφαρμογή με όποιον άλλο τρόπο θέλετε αρκεί να αναφέρεστε στο χάσμα γενεών.

Δ. 3^η ομάδα – φύλλο εργασίας

Η τεχνολογία δημιουργεί μέγα χάσμα μεταξύ γενεών

The New York Times

Ένιωσα μεγάλη έκπληξη όταν η μόλις δύο ετών κόρη μου έδειξε το Kindle μου και είπε «το βιβλίο του μπαμπά». Ενα παιδί, που μόλις άρχισε να μιλάει, αποκάλυψε το πελώριο χάσμα που μας χωρίζει από τους νεότερους. Αναγνώρισε το Kindle ως το μέσο που θα αντικαταστήσει τα έντυπα. Η ηλεκτρονική συσκευή είναι δική μου, αλλά ακόμα δεν έχω εξοικειωθεί με την ιδέα. Η ζωή μας, ποιος μπορεί να το αρνηθεί αυτό, θα διαμορφωθεί από τις νέες τεχνολογίες, όπως το Kindle, ο νέος υπολογιστής της Apple, και τα υπερ-έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Το παιδί μου θα γνωρίσει τον κόσμο από τα ηλεκτρονικά βιβλία, τις βιντεοδιασκέψεις μέσω Skype και τα παιχνίδια που μπορεί ακόμα και σήμερα να παίξει στο iphone. Σίγουρα θα δει τον κόσμο πολύ διαφορετικά από τους γονείς της.

Τα δεκάχρονα

Όμως, ακόμα και για δεκάχρονα παιδιά αυτή η τεχνολογία είναι καινούργια. Πιστεύω ότι η γενιά της κόρης μου θα διαφέρει ακόμα και από αυτούς που την περνούν μόλις λίγα χρόνια. Και οι ερευνητές υποστηρίζουν πως η τεχνολογία, που εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, θα δημιουργήσει μικροχάσματα γενεών. Κάθε ηλικιακή ομάδα επηρεάζεται διαφορετικά από τα νέα τεχνολογικά εργαλεία στα οποία έχει πρόσβαση τα πιο κρίσιμα χρόνια της ανάπτυξής της. Οι νεότεροι θα έχουν παράξενες προσδοκίες από τον κόσμο. Το τρίχρονο παιδί είναι τόσο εξοικειωμένο με την οθόνη αφής του iphone, ώστε όποτε πλησιάζει φορητό κομπιούτερ, θα προσπαθεί να το θέσει σε λειτουργία ακουμπώντας τα δάκτυλά του πάνω στη οθόνη. Από την άλλη, όταν η τετράχρονη ανιψιά μου έλαβε ως δώρο Χριστουγέννων ένα Zhou Zhou χάμστερ, προσπάθησα να της εξηγήσω ότι είναι ένα ρομπότ με ικανότητες αποφυγής εμποδίων. «Οχι», μου απάντησε με βεβαιότητα, «είναι ζωάκι». Αυτές οι μικροδιαφορές ανάμεσα στις γενιές είναι πιο ορατές στην επικοινωνία και στις επιλογές διασκέδασης των διαφόρων ηλικιακών ομάδων. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε πέρυσι το ινστιτούτο Pew, οι έφηβοι στέλνουν περισσότερα μηνύματα από τους 20άρηδες (68% έναντι 59%) και παίζουν περισσότερο παιχνίδια στο Ιντερνετ (78% έναντι 50%).

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα παιδιά είναι πιο δημιουργικά από τις παλιότερες γενιές και ότι δεν γίνονται εύκολα στόχοι των διάφορων διαφημιστικών εκστρατειών. Μια ακόμα σημαντική διαφορά είναι ότι τα μικρότερα παιδιά μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα.

Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από τον δόκτορα Ρόζεν δείχνουν ότι παιδιά ηλικίας από 16 έως 18 ετών μπορούν να κάνουν ακόμα και επτά διαφορετικά πράγματα την ίδια στιγμή. Είναι πολύ αμφίβολο εάν η νεότερη γενιά θα καταφέρει να εστιάσει το ενδιαφέρον της σε ένα μόνον πράγμα, όπως π. χ. στα μαθήματα...

Η «γενιά του Διαδικτύου» και η «γενιά i»

Ο καθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας Λάρι Ρόζεν, συγγραφέας του βιβλίου «Κατανοώντας τη γενιά i και τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει», υποστηρίζει ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε αυτή που αποκαλεί «γενιά του Διαδικτύου» (που γεννήθηκε τη δεκαετία του 1980) και τη «γενιά i», που γεννήθηκε μετά το 1990.

Η γενιά του Διαδικτύου, που σήμερα είναι 20 ετών, δαπανά τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα να μιλάει στο τηλέφωνο και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί κατά κόρον το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Αντίθετα, η «γενιά i» (τα μικρότερα αδέλφια όσων ανήκουν στη γενιά του Διαδικτύου) δαπανά περισσότερο χρόνο στέλνοντας μηνύματα, αντί να μιλάει στο τηλέφωνο, δεν παρακολουθεί τηλεόραση και επικοινωνεί μέσω των δικτύων instant messenger.

O δρ Ρόζεν πιστεύει ότι οι νεότερες γενιές, σε αντίθεση με τους παλιότερους, είναι πολύ πιο ανυπόμονες και περιμένουν να λάβουν άμεση απάντηση σε οποιοδήποτε αίτημά τους. «Αυτά τα παιδιά θέλουν να λάβουν άμεσα απαντήσεις από τους δασκάλους και τους καθηγητές τους, επειδή ακριβώς αυτή την εμπειρία έχουν όσο μεγαλώνουν. Επρεπε να μοιάζουν με τα  μεγαλύτερα αδέλφια τους, αλλά τελικά είναι διαφορετικοί άνθρωποι».

                                                                                               Έντυπη έκδοση της «Καθημερινής», 13/02/2010

1.       Στο κείμενο προβάλλεται ο προβληματισμός για το χάσμα και τις ανισότητες που οφείλονται στην τεχνολογία. Σε μία παράγραφο αναπτύξτε αυτόν τον προβληματισμό σε σχέση με το χάσμα γενεών και εξηγήστε γιατί η τεχνολογία εντείνει την απόσταση των δύο γενεών.

2.       Ο γραπτός λόγος , ως προσχεδιασμένος λόγος είναι επιμελημένος ως προς τη διατύπωση, τη σύνταξη και τη συνοχή. Να βρείτε παραδείγματα από το παραπάνω κείμενο που να ανταποκρίνονται στα παραπάνω στοιχεία.

3.       Παρακολουθήστε το διαφημιστικό σποτ, https://www.youtube.com/watch?v=-6or7G30shY   και στη συνέχεια προσπαθήστε να περιγράψετε τον όρο «ψηφιακό χάσμα»

4.       Εκφράστε τις σκέψεις, τα συναισθήματα ή τη διαμαρτυρία σας για τη στάση των μεγαλυτέρων απέναντι στους εφήβους. Για το σκοπό αυτό γράψτε ένα κείμενο ή έναν θεατρικό διάλογο, ένα ποίημα, άρθρο σε ιστοσελίδα, e-mail   ή  ένα πολυτροπικό κείμενο, πχ.  αφίσα, βιντεάκι με εικόνα, λόγο και μουσική